Tác giả: David C, Bankless; Người dịch: Deng Tong, Golden Finance
Ngoài hệ thống tài chính hoàn toàn không cần xin phép, một trong những tầm nhìn hấp dẫn của tiền điện tử luôn là xây dựng thế hệ internet tiếp theo, đặc biệt là dành cho những người sáng tạo.
Thông qua cơ sở hạ tầng như NFT, tiền điện tử cung cấp cho nghệ sĩ và nhà sáng tạo những cách mới để thiết lập quyền sở hữu tài sản trí tuệ (IP) kỹ thuật số, cho phép họ kiếm tiền hoặc định dạng lại tác phẩm của mình theo phương tiện bền vững và minh bạch hơn. Mặc dù những cải tiến này là những bước đi đúng hướng, nhưng chúng vẫn còn thô sơ và đơn giản, cung cấp những cách mới để kiếm hoặc lưu trữ các tác phẩm kỹ thuật số nhưng không giải quyết được các vấn đề cấu trúc sâu xa hơn.
Sự phát triển của trí tuệ nhân tạo làm trầm trọng thêm những thách thức này. AI đang đẩy nhanh quá trình sản xuất nội dung với tốc độ đáng kinh ngạc, thường đào tạo bằng dữ liệu trái phép và tạo ra các tác phẩm không rõ ràng về quyền sở hữu. Điều chúng ta cần là một cơ sở hạ tầng có thể hoạt động với tốc độ internet, cho phép người sáng tạo thiết lập quyền sở hữu, xác định các điều khoản cấp phép và phân phối tiền bản quyền một cách liền mạch.
Story Protocol đã đề xuất một giải pháp blockchain. Cách tiếp cận của họ thiết lập một hệ thống mới cho IP dựa trên internet, kết hợp sổ đăng ký để theo dõi quyền sở hữu với một bộ mô-đun được thiết kế để tạo điều kiện cấp phép, biến IP thành một loại tài sản có thể lập trình được. Bằng cách nhúng quyền sở hữu và cấp phép trực tiếp vào hợp đồng thông minh, Story Protocol cho phép người sáng tạo và cộng tác viên (con người hoặc AI) chia sẻ, cấp phép và mở rộng quy mô công việc với ít trở ngại nhất, bỏ qua các hệ thống hiện có cồng kềnh và kém hiệu quả.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ xem Story đã giải quyết thách thức này như thế nào, xem xét mức độ đổi mới trong kiến trúc kỹ thuật để hiểu tính khả thi của các mục tiêu.
Cấu trúc của Story
Story Protocol về cơ bản là một blockchain dựa trên EVM bao gồm ba lớp cho phép người sáng tạo đăng ký IP, thực thi cấp phép và quản lý tiền bản quyền trên chuỗi.
Cấu trúc này hỗ trợ vòng đời IP động, từ khi đăng ký ban đầu đến khi tạo nội dung phái sinh. Thiết kế của nó được xác định bởi hai hạng mục chính: lớp thực thi chạy hợp đồng thông minh và một tập hợp các lớp cơ sở hạ tầng xử lý lưu trữ dữ liệu, sự đồng thuận và bảo mật mạng.
Lớp thực thi
Lớp thực thi là trung tâm hoạt động của Story Protocol và bao gồm bốn "lõi" hoạt động cùng nhau để xử lý giao dịch, thực thi các quy tắc cấp phép và hỗ trợ các tính năng mới cho IP kỹ thuật số.
Cốt lõi chính là môi trường tương thích với EVM của chuỗi, có thể thực hiện các hợp đồng và giao dịch thông minh.
IP Core quản lý toàn bộ vòng đời của tài sản trí tuệ kỹ thuật số trên Story, xây dựng cấu trúc cho tất cả các quy trình từ đăng ký đến cấp phép và phân phối tiền bản quyền. Nền tảng của nó là giao thức Proof of Creativity (PoC), thiết lập quyền sở hữu bằng cách đăng ký mỗi tác phẩm sáng tạo là một IPAset, một mã thông báo có thể lập trình được lưu trữ trên chuỗi và được quản lý bởi IPAccount, một hợp đồng thông minh được xây dựng có mục đích thực thi quyền cấp phép, thanh toán tiền bản quyền và hướng dẫn tạo sản phẩm phái sinh — đảm bảo hồ sơ xuất xứ nhất quán và có thể xác minh được. Trên cơ sở này, Story Protocol tích hợp một bộ mô-đun hoạt động IP để tự động hóa việc cấp phép, chia sẻ doanh thu và giải quyết tranh chấp.
Lõi đồng bộ hóa ngoài chuỗi cung cấp khả năng xác thực và tuân thủ pháp lý cần thiết để tích hợp IP trên chuỗi vào khuôn khổ IP truyền thống dựa trên khuôn khổ thực thi.
Cuối cùng, lõi truyền thông xuyên chuỗi được thiết kế để cho phép những người sáng tạo ra IPAset tận dụng thế mạnh của các hệ sinh thái blockchain khác nhau, đảm bảo rằng IP của họ có thể được cấp phép, giao dịch hoặc kiếm tiền bên ngoài mạng lưới Story Protocol.
Lớp cơ sở hạ tầng
Ngoài lớp thực thi, còn có hai lớp khác giúp duy trì lưu trữ dữ liệu, xác minh và đồng thuận cho mạng IP.
Lớp lưu trữ: Để lưu trữ IP kỹ thuật số mà không làm chậm mạng, Story lưu trữ các thành phần chính của tài sản. Giao thức lưu trữ siêu dữ liệu quan trọng về tài sản (như hồ sơ sở hữu và điều khoản cấp phép) trên chuỗi để đảm bảo độ bền và khả năng xác minh, đồng thời chuyển các tệp phương tiện sang các mạng phi tập trung (như IPFS hoặc Arweave) để giảm tắc nghẽn và chi phí.
Lớp đồng thuận:Lớp cuối cùng là cơ chế đồng thuận CometBFT của Story - cơ chế đồng thuận tương tự được Cosmos Cosmos sử dụng, cho phép tin tưởng vào một hệ thống đã được kiểm tra theo thời gian và khả năng tương tác mượt mà trên các chuỗi khác. Tính năng Byzantine Fault Tolerance mạnh mẽ của CometBFT đảm bảo an ninh mạng và cung cấp khả năng hoàn tất gần như ngay lập tức ngay cả khi có tới một phần ba số trình xác thực có hành vi ác ý hoặc ngoại tuyến — một tính năng quan trọng để đảm bảo quyền sở hữu IP và giao dịch cấp phép đáng tin cậy. Story cũng sử dụng mô hình Proof-of-Stake (PoS) trong đó người xác thực đặt cược token $IP để bảo mật mạng lưới — kiếm phần thưởng đặt cược cho hành vi trung thực đồng thời ngăn chặn việc đăng ký IP gian lận.
Mã thông báo $IP: Ngoài việc staking, $IP còn đóng vai trò là mã thông báo quản trị và gas của mạng lưới, mã thông báo sau được trang bị cơ chế giảm phát vì nó sẽ bị đốt cháy trong mọi giao dịch (đây là điều tốt). Nguồn cung ban đầu là 1 tỷ token và 25% $IP được mở khóa khi ra mắt, được chia nhỏ như hình ảnh bên dưới.
Mở đường mới
Để giải quyết các vấn đề cơ bản về sở hữu trí tuệ kỹ thuật số, Story đưa ra góc nhìn mới mẻ về sở hữu trí tuệ trực tuyến và cách blockchain có thể giúp hiện đại hóa loại tài sản này.
Bằng cách neo quyền sở hữu vào các hợp đồng thông minh, tích hợp các mô-đun chuyên dụng để cấp phép, tiền bản quyền và giải quyết tranh chấp, đồng thời cấu trúc dữ liệu thông qua phương pháp tiếp cận trên chuỗi/ngoài chuỗi, hệ thống này giới thiệu một hệ thống IP thay thế, cung cấp một cách để theo dõi nguồn gốc và sự phát triển của nó trong khi vẫn theo kịp sự phát triển nhanh chóng của việc tạo nội dung và cộng tác trong kỷ nguyên AI. Tuy nhiên, giống như bất kỳ giải pháp dựa trên blockchain nào, Story Protocol hiện không có thẩm quyền thực hiện hành động pháp lý đối với hành vi vi phạm bản quyền tại các tòa án truyền thống, cũng như không thể tự động theo dõi tiền bản quyền bên ngoài chuỗi của riêng mình, do đó phải dựa vào một mô hình khá lý tưởng để thành công.
Bất chấp những trở ngại này, Story đã chứng minh một trường hợp thuyết phục về cách blockchain có thể được sử dụng để chuyển đổi các khuôn khổ thực thi pháp luật hiện có vốn chỉ được cấy ghép vào môi trường trực tuyến của chúng ta nhưng chưa được cập nhật đúng cách.
Anais
