Bách khoa toàn thư vàng | Tại sao sUSD lại tách ra? Làm thế nào để tránh tách rời?

Tác giả: SK Arora, CoinTelegraph; Người dịch: Baishui, Golden Finance

1. Giải thích về sự tách rời của sUSD: Tại sao đồng tiền ổn định Synthetix giảm xuống dưới 0,70 đô la

Một sự kiện lớn và đáng lo ngại đã xảy ra trong lĩnh vực tiền điện tử: giá trị của đồng tiền ổn định gốc của giao thức Synthetix là sUSD đã giảm mạnh xuống còn 0,68 đô la vào ngày 18 tháng 4 năm 2025.

Sự sụt giảm này có nghĩa là nó đã lệch mạnh 31% so với mức neo 1:1 dự kiến ​​vào đồng đô la Mỹ, mức này là cơ sở của khái niệm đồng tiền ổn định. Đúng như tên gọi, stablecoin được thiết kế để duy trì sự ổn định về giá, điều này rất cần thiết để được sử dụng làm kho lưu trữ giá trị đáng tin cậy trong các ứng dụng tài chính phi tập trung (DeFi).

Đối với các loại tiền ổn định như sUSD, việc duy trì sự ổn định về giá là rất quan trọng để đảm bảo niềm tin khi sử dụng. Tuy nhiên, sự sụt giảm mạnh giá trị của sUSD đã gây chấn động khắp cộng đồng tiền điện tử, tạo nên bầu không khí bất ổn.

Câu hỏi đặt ra là: Tại sao tài sản kỹ thuật số từng ổn định này lại giảm xuống dưới mức cố định? Điều này có tác động như thế nào đến hệ sinh thái tiền điện tử nói chung?

Việc neo tỷ giá SUSD được kích hoạt bởi một thay đổi giao thức (SIP-420) làm giảm yêu cầu về tài sản thế chấp và làm suy yếu các động lực cho việc neo tỷ giá ổn định. Cùng với sự sụt giảm giá của Synthetix và dòng tiền chảy ra, niềm tin vào sUSD đã suy yếu.

Hiểu về SIP-420 và tác động của nó

SIP-420 đã giới thiệu các nhóm nợ do giao thức sở hữu trong Synthetix, cho phép những người đặt cược SNX chuyển giao vị thế nợ của họ cho các nhóm chung có tỷ lệ phát hành thấp hơn. Sự thay đổi này cải thiện hiệu quả tài trợ, đơn giản hóa quy trình staking và tăng cơ hội sinh lời đồng thời giảm động lực staking đơn lẻ bằng cách tăng tỷ lệ thế chấp lên 1.000%.

Trước SIP-420, người dùng đúc sUSD phải thế chấp thêm bằng token SNX để duy trì tỷ lệ thế chấp là 750%. Yêu cầu cao này đảm bảo tính ổn định nhưng lại hạn chế hiệu quả.

SIP-420 hướng tới mục tiêu cải thiện hiệu quả tài trợ bằng cách giảm tỷ lệ thế chấp xuống 200% và giới thiệu các nhóm nợ chung. Điều này có nghĩa là người dùng cá nhân không còn phải gánh chịu khoản nợ của riêng mình nữa mà thay vào đó, họ có thể phân bổ rủi ro trên toàn bộ giao thức.

Mặc dù thay đổi này giúp việc đúc sUSD dễ dàng hơn nhưng nó cũng loại bỏ động lực cá nhân để người dùng mua lại sUSD nếu giá sUSD giảm xuống dưới 1 đô la. Trước đây, người dùng sẽ mua lại sUSD với giá chiết khấu để trả nợ, giúp khôi phục giá trị của đồng tiền này. Theo mô hình chia sẻ nợ, cơ chế tự điều chỉnh này bị suy yếu.

Hậu quả của những thay đổi

Việc tăng nguồn cung sUSD, cùng với việc suy yếu các động cơ cá nhân, đã dẫn đến tình trạng dư thừa sUSD trên thị trường. Đôi khi, sUSD chiếm hơn 75% nguồn thanh khoản chính, cho thấy nhiều người dùng đang bán sUSD với giá lỗ. Nguồn cung dư thừa này, kết hợp với giá SNX giảm, càng làm xói mòn giá trị của sUSD.

Nhưng đây không phải là lần đầu tiên Synthetix gặp phải sự biến động. Giao thức này, được biết đến với nền tảng tài sản tổng hợp phi tập trung, đã chứng kiến ​​sự biến động trong các chu kỳ thị trường trước đây, nhưng sự tách rời gần đây là tồi tệ nhất trong lịch sử ngành công nghiệp tiền điện tử.

Ví dụ, Synthetix đã từng phải đối mặt với sự biến động trước đây — sau sự sụp đổ của thị trường năm 2020, sự thoái lui của DeFi vào giữa năm 2021 và sự sụp đổ của UST năm 2022 — mỗi lần đều bộc lộ những lỗ hổng trong hệ thống thanh khoản và oracle của mình. Lỗ hổng bảo mật của Oracle năm 2019 cũng làm nổi bật tính mong manh về mặt cấu trúc của nó.

Ý nghĩa của việc tách rời sUSD không chỉ giới hạn ở tài sản đơn lẻ này mà còn bộc lộ những vấn đề lớn hơn trong các cơ chế hỗ trợ đồng tiền ổn định được thế chấp bằng tiền điện tử.

2. sUSD là gì? Nó hoạt động thế nào?

sUSD là một loại tiền ổn định được thế chấp bằng tiền điện tử chạy trên chuỗi khối Ethereum, được thiết kế để mang lại sự ổn định cho thị trường tiền điện tử có tính biến động cao.

Không giống như các đồng tiền ổn định được hỗ trợ bằng tiền pháp định như USDC hoặc USDt của Tether, được neo vào đồng đô la Mỹ thông qua dự trữ tại các ngân hàng, sUSD được hỗ trợ bằng tiền điện tử — cụ thể là SNX, mã thông báo gốc của giao thức Synthetix.

Đúc sUSD:

• Quá trình đúc sUSD bao gồm việc đặt cược mã thông báo SNX vào giao thức.

• Đổi lại, người dùng sẽ nhận được token sUSD, có thể được sử dụng trong hệ sinh thái Synthetix và giao dịch trên thị trường mở.

• Để đảm bảo giá trị của token sUSD ổn định, nó sử dụng phương pháp thế chấp vượt mức, nghĩa là số lượng token SNX do người dùng đặt cược phải vượt quá giá trị của sUSD được đúc.

Tỷ lệ thế chấp lịch sử (Tỷ lệ C):

• Theo lịch sử, tỷ lệ thế chấp được đặt ở mức khoảng 750%, nghĩa là cứ mỗi 1 đô la sUSD được đúc, người dùng cần phải đặt cược 7,50 đô la giá trị token SNX.

• Tỷ lệ thế chấp cao có thể giảm thiểu biến động giá SNX, điều này rất quan trọng đối với sự ổn định của hệ thống.

Để cải thiện hiệu quả sử dụng vốn, Synthetix đã ra mắt SIP-420, mang lại những thay đổi lớn:

• Tỷ lệ C bắt buộc đã được giảm từ 750% xuống 200%, cho phép người dùng đúc nhiều sUSD hơn với ít SNX hơn.

• Trước đây, mỗi người dùng phải tự chịu trách nhiệm về khoản nợ của mình.

• Với SIP-420, khoản nợ hiện được chia sẻ bởi một nhóm quỹ chung, nghĩa là người dùng cá nhân ít bị ảnh hưởng trực tiếp bởi hành động của chính họ.

Do những thay đổi này, cùng với các yếu tố thị trường như giá SNX giảm, sUSD đã phải vật lộn để duy trì mức neo ở mức 1 đô la, với giá giao dịch giảm xuống còn 0,66 đô la vào tháng 4 năm 2025. Nhóm Synthetix đang tích cực nghiên cứu các giải pháp để ổn định sUSD, bao gồm giới thiệu các cơ chế khuyến khích mới và tìm hiểu các cách để tăng cường thanh khoản.

Bạn có biết không? Synthetix sử dụng tỷ lệ C động để quản lý tính ổn định của hệ thống. Nợ chủ động của bạn thay đổi theo hiệu suất giao dịch của bạn; lợi nhuận làm tăng nợ của bạn, thua lỗ làm giảm nợ. Thông qua cơ chế trung lập delta trong các hợp đồng vĩnh viễn, các nhà cung cấp thanh khoản sẽ hấp thụ sự mất cân bằng cho đến khi giao dịch ngược lại khôi phục lại sự cân bằng. Đây là hệ thống chia sẻ rủi ro biến động.

3. sUSD có phải là một loại tiền ổn định thuật toán không?

Một hiểu lầm phổ biến xung quanh sUSD là nó được phân loại là một loại tiền ổn định thuật toán. Cần phải làm rõ rằng sUSD không phải là một loại tiền ổn định theo thuật toán mà là một loại tiền điện tử thế chấp.

Sự khác biệt quan trọng này rất quan trọng vì các đồng tiền ổn định thuật toán, chẳng hạn như TerraUSD (UST) hiện đang nổi tiếng, dựa vào các thuật toán và hợp đồng thông minh để quản lý cung và cầu nhằm duy trì mức neo giá của chúng và thường không được hỗ trợ bằng tài sản thế chấp thực tế. Ngược lại, sUSD dựa vào giá trị của tài sản thế chấp cơ bản (mã thông báo SNX) để duy trì giá của nó.

Mức neo giá của sUSD không cố định như các loại tiền ổn định được hỗ trợ bằng tiền pháp định như USDC. Hệ thống Synthetix cho phép có một số biến động tự nhiên trong chốt. Mặc dù sUSD đặt mục tiêu duy trì ở mức gần 1 đô la, nhưng nó không được neo vào tỷ giá hối đoái cố định - thay vào đó, giao thức dựa vào các cơ chế thông minh tích hợp sẵn để giúp khôi phục tỷ giá cố định khi tỷ giá hối đoái biến động.

Sau đây là các cơ chế chính đằng sau SIP-420:

• Giảm tỷ lệ thế chấp (200%):Như đã đề cập ở trên, tỷ lệ thế chấp cần thiết để đúc sUSD được giảm xuống, cho phép nhiều sUSD hơn được đưa vào lưu thông với ít SNX hơn. Điều này cải thiện hiệu quả sử dụng vốn nhưng cũng làm tăng nguy cơ tách rời.

• Quỹ nợ chung: Thay vì tất cả người đặt cược đều phải gánh nợ riêng lẻ, tất cả người đặt cược sẽ cùng chia sẻ một quỹ nợ chung, điều này làm suy yếu hành vi phục hồi tỷ giá cố định tự nhiên.

• Khuyến khích khóa sUSD (Nhóm 420):Để giảm lượng sUSD lưu hành và giúp khôi phục tỷ giá cố định, người dùng được khuyến khích khóa sUSD của mình trong 12 tháng để đổi lấy một phần thưởng của giao thức (ví dụ: 5 triệu SNX).

• Khuyến khích thanh khoản:Giao thức cung cấp các ưu đãi lợi nhuận cao cho các nhà cung cấp thanh khoản hỗ trợ cặp giao dịch sUSD, giúp hấp thụ nguồn cung dư thừa và cải thiện sự ổn định giá.

• Chiến lược lợi suất bên ngoài:Giao thức có kế hoạch sử dụng sUSD được đúc trong các giao thức bên ngoài (như Ethena) để tạo ra lợi suất, giúp bù đắp rủi ro hệ thống và tăng cường cơ chế ổn định.

Các cơ chế phục hồi này chủ yếu hoạt động thông qua các cơ chế khuyến khích. Ví dụ, nếu sUSD được giao dịch dưới 1 đô la, những người dùng đã đặt cược SNX có thể được khuyến khích mua sUSD với giá chiết khấu, do đó trả hết nợ với chi phí thấp hơn. Hệ thống này phụ thuộc rất nhiều vào động lực thị trường và động cơ của những người tham gia để ổn định tỷ giá cố định.

Bạn có biết không? Công thức tính tỷ lệ thế chấp (C-Ratio) là: Tỷ lệ thế chấp (%) = (Tổng giá trị của SNX tính bằng USD) / Nợ đang hoạt động tính bằng USD × 100. Tỷ lệ này thay đổi khi giá của SNX hoặc tỷ lệ nợ của bạn biến động - điều này rất quan trọng để tạo ra tài sản tổng hợp và tránh bị phạt.

IV. Kế hoạch phục hồi của Synthetix: Cách ổn định sUSD

Synthetix đã phát triển một kế hoạch phục hồi toàn diện gồm ba giai đoạn để khôi phục tỷ giá cố định của đồng tiền ổn định này với đồng đô la Mỹ và đảm bảo tính ổn định lâu dài của nó.

Người sáng lập Synthetix, Kain Warwick, gần đây đã xuất bản một bài viết trên Mirror đề xuất một giải pháp để sửa chữa đồng tiền ổn định sUSD. Kế hoạch của ông phác thảo cách cộng đồng có thể cùng nhau làm việc để khôi phục lại mức giá cố định và củng cố hệ thống.

1. Khôi phục cơ chế khuyến khích tốt ("cà rốt")

• Người dùng khóa sUSD sẽ nhận được phần thưởng SNX, qua đó giúp giảm lượng sUSD trên thị trường.

• Hai nhóm lợi nhuận mới (một cho sUSD và một cho USDC) sẽ cho phép bất kỳ ai đặt cược stablecoin và kiếm lãi — không cần SNX.

2. Áp dụng áp lực nhẹ (cây gậy)

Những người đặt cược SNX hiện phải nắm giữ một phần nhỏ khoản nợ của mình bằng sUSD để tiếp tục kiếm được lợi nhuận.

Nếu tỷ giá cố định sUSD tiếp tục giảm, lượng sUSD nắm giữ bắt buộc sẽ tăng lên — điều này sẽ làm tăng áp lực giúp cố định tỷ giá cố định.

Warwick tin rằng kế hoạch này sẽ khôi phục lại chu kỳ tự nhiên: khi đồng sUSD rẻ, mọi người sẽ có động lực mua và trả nợ, đẩy giá lên cao. Kain ước tính rằng có thể cần chưa đến 5 triệu đô la tiền mua để khôi phục lại tỷ giá cố định - điều này hoàn toàn khả thi nếu có đủ người tham gia.

Khi các ưu đãi được điều chỉnh lại và sUSD trở lại mức neo của nó, các nâng cấp Synthetix Major sẽ được triển khai: hệ thống cũ sẽ bị loại bỏ dần, Perps v4 với các giao dịch nhanh hơn và hỗ trợ nhiều tài sản thế chấp sẽ được triển khai trên Ethereum, snaxChain sẽ được giới thiệu để xây dựng một thị trường tổng hợp tốc độ cao và 170 triệu SNX sẽ được đúc để thúc đẩy tăng trưởng hệ sinh thái thông qua tính thanh khoản mới và các ưu đãi giao dịch.

V. Cú sốc sUSD: rủi ro chính mà các nhà đầu tư tiền điện tử không thể bỏ qua Mặc dù stablecoin được thiết kế để mang lại sự ổn định về giá, nhưng do phụ thuộc vào các yếu tố bên ngoài như điều kiện thị trường và tài sản thế chấp cơ bản nên chúng không tránh khỏi sự biến động.

Các đồng tiền ổn định được thế chấp bằng tiền điện tử như sUSD phải đối mặt với rủi ro cao hơn do phụ thuộc vào các tài sản biến động như SNX. Tâm lý thị trường, các sự kiện bên ngoài và những thay đổi lớn về giao thức có thể nhanh chóng gây mất ổn định, khiến khả năng tách rời trở nên dễ xảy ra hơn — đặc biệt là trong không gian DeFi đang phát triển nhanh chóng.

Sau đây là một số rủi ro chính mà các nhà đầu tư tiền điện tử cần lưu ý:

• Phụ thuộc vào Giá trị tài sản thế chấp: Tính ổn định của sUSD có liên quan trực tiếp đến giá của SNX. Nếu giá SNX giảm, sUSD có thể bị thế chấp dưới mức, đe dọa đến tỷ giá cố định và khiến đồng tiền này mất giá.

• Rủi ro về thiết kế giao thức: Những thay đổi về giao thức (chẳng hạn như việc đưa vào SIP-420) có thể gây ra những hậu quả không mong muốn. Các động cơ không phù hợp hoặc việc thực hiện nâng cấp kém có thể phá vỡ sự cân bằng giúp duy trì sự ổn định của hệ thống.

• Tâm lý thị trường:Stablecoin dựa trên lòng tin và nếu người dùng mất niềm tin vào khả năng duy trì mức neo giá của stablecoin, giá trị của nó có thể giảm nhanh chóng ngay cả khi giao thức được thiết kế tốt.

• Không cân bằng động cơ: Việc loại bỏ các động cơ riêng lẻ (chẳng hạn như các động cơ trong nhóm 420) có thể làm suy yếu khả năng duy trì tỷ giá cố định của giao thức vì nó sẽ làm giảm động cơ của người dùng nhằm ổn định hệ thống.

• Thiếu sự dự phòng: Các loại tiền ổn định phải có chiến lược dự phòng mạnh mẽ để giảm thiểu rủi ro do các điểm lỗi đơn lẻ gây ra. Sự thất bại của một cơ chế, chẳng hạn như nâng cấp giao thức hoặc lỗi thiết kế, có thể nhanh chóng trở thành một cuộc khủng hoảng toàn diện.

Để bảo vệ an ninh của chính mình, người dùng nên đa dạng hóa danh mục đầu tư vào stablecoin, chú ý đến những thay đổi trong giao thức và tránh phụ thuộc quá nhiều vào tài sản thế chấp bằng tiền điện tử như sUSD. Điều quan trọng là phải theo kịp các thông tin cập nhật về quản trị và tâm lý thị trường, vì những thay đổi đột ngột có thể gây ra sự tách rời.

Người dùng cũng có thể giảm rủi ro bằng cách sử dụng các loại tiền ổn định có tài sản thế chấp mạnh hơn hoặc cơ chế dự phòng tích hợp, đồng thời thường xuyên kiểm tra các vị thế DeFi để tìm dấu hiệu thiếu tài sản thế chấp hoặc bất ổn hệ thống.