Tác giả: Chris Powers, người sáng lập Does of DeFi;Người dịch: Golden Finance xiaozou
1. Kỷ nguyên của monome?
Solana gần đây đã trở nên rất phổ biến và đúng như vậy. Nó đã vượt qua những ngày đen tối của cuộc khủng hoảng Alameda, tạo ra hành động giá mạnh mẽ, ngừng gặp phải tình trạng ngừng hoạt động thường xuyên và thậm chí còn xử lý được những gì có thể được mô tả là các yêu cầu airdrop bận rộn nhất từ trước đến nay, trong khi vẫn duy trì mức phí cực kỳ thấp. Từ góc độ thu hút người dùng mới, Solana là một lựa chọn tốt: Ethereum L2 tính phí lên tới 1 USD cho mỗi giao dịch (chúng tôi thực sự không khuyên bạn nên bắt đầu với BSC hoặc Tron).
Một lợi thế lớn khác của Solana là trạng thái toàn cầu duy nhất của nó phản ánh tất cả các tín hiệu thị trường cùng một lúc mà không cần chênh lệch giá và kết nối giữa các đợt tổng hợp hoặc phân đoạn. Nó giống như giao dịch trên tất cả các sàn giao dịch toàn cầu diễn ra 24 giờ một ngày, bất kể vị trí địa lý hay múi giờ và tất cả các sự kiện đều được phản ánh ngay lập tức qua sự thay đổi giá trên tất cả các sàn giao dịch.
Đây là những lợi ích lớn nhất của blockchain nguyên khối, nhưng lựa chọn thiết kế này vẫn có những sai sót. Điều đáng chú ý nhất là yêu cầu phần cứng rất cao nên bộ trình xác nhận của Solana ngày càng trở nên tập trung. Điều này là do Solana xử lý thống nhất cả ba lớp của blockchain: thực thi, đồng thuận và tính khả dụng của dữ liệu.
Các kiến trúc mô-đun trái ngược với lựa chọn thiết kế này—đặc biệt là thuê ngoài lớp sẵn có của dữ liệu—đang ngày càng trở nên phổ biến. Cách tiếp cận mô-đun giúp giảm chi phí giao dịch trong khi vẫn duy trì yêu cầu phần cứng thấp (mặc dù MEV gây ra mối đe dọa cho điều này). Thiết kế mô-đun cũng cho phép có nhiều chuỗi và phần cứng được nhắm mục tiêu hơn cho các ứng dụng cụ thể, dYdX là ví dụ điển hình nhất.
Celestia đi đầu trong phong trào mô-đun và là một chuỗi được tối ưu hóa để mang lại hiệu quả cho dữ liệu tổng hợp. Mặt khác, Ethereum đã triển khai cách tiếp cận mô-đun từng chút một, chế tạo máy bay khi chúng bay. Chúng tôi tin rằng khi sự cạnh tranh ngày càng gay gắt đối với lớp sẵn có của dữ liệu (và phần còn lại của ngăn xếp mô-đun), các bản tổng hợp là chìa khóa để cho phép mở rộng quy mô và giảm chi phí giao dịch.
2. Rào cản về quy mô và dữ liệu
Các vấn đề về tính khả dụng của dữ liệu lần đầu tiên được phát hiện trong các cuộc thi mở rộng quy mô blockchain ban đầu. Trọng tâm là giảm thiểu lượng dữ liệu cần được lưu trữ để tối đa hóa số lượng nút mạng. Điều tương tự cũng xảy ra với cuộc chiến kích thước khối của mạng Bitcoin. Tính khả dụng của dữ liệu đề cập đến khả năng của blockchain trong việc làm cho dữ liệu của nó có thể truy cập được đối với tất cả những người tham gia mạng. Bước đột phá quan trọng để khắc phục vấn đề này là sự ra đời của Lấy mẫu sẵn có dữ liệu (DAS), như Bridget Harris đã mô tả:
“Với DAS, các nút ánh sáng có thể tham gia lấy mẫu ngẫu nhiên dữ liệu khối. Dữ liệu xác nhận có sẵn mà không cần phải tải xuống toàn bộ từng khối. Sau khi nhiều vòng lấy mẫu hoàn tất—và đạt đến ngưỡng tin cậy nhất định rằng dữ liệu xác nhận có sẵn—phần còn lại của quy trình giao dịch có thể tiến hành một cách an toàn.Bằng cách này, blockchain có thể mở rộng quy mô của nó kích thước khối trong khi vẫn duy trì xác minh tính sẵn có của dữ liệu đơn giản. Và còn tiết kiệm chi phí đáng kể: các lớp mới nổi này có thể giảm chi phí sẵn có của dữ liệu tới 99%. "
Celestia, Avail, NearDA và EigenDA là những lớp phổ biến nhất mục DA (dữ liệu sẵn có) quan trọng. Họ không cần xác minh giao dịch, chỉ kiểm tra xem các khối đã được thêm thông qua sự đồng thuận và các khối mới có sẵn trên mạng hay không. Họ dựa vào người đặt hàng bên thứ ba để thực hiện các giao dịch được xác thực. Celestia ra mắt vào tháng 10 năm 2023, Avail và EigenDA sẽ có mặt trên mạng chính trong những tháng tới và Near gần đây đã công bố giải pháp DA của riêng mình. Chúng ta hãy xem điều gì khiến mỗi sản phẩm trở nên độc đáo:
Celestia đã chọn Nhanh nhất cách tiếp cận thị trường là thông qua bằng chứng gian lận (một cách tiếp cận cũng được sử dụng bởi nhóm lạc quan). Sự đánh đổi tương ứng là trong cấu hình hiện tại, Celestia không thể cung cấp hỗ trợ cho việc tổng hợp ZK. Nhóm Celestia tuyên bố rằng khoảng 70% chuỗi Arbitrum Orbit mới đang sử dụng Celestia để cung cấp dữ liệu.
Avail (trước đây là Polygon Avail) hoạt động như một chuỗi khối độc lập với Polygon với lớp đồng thuận và dữ liệu nhanh chóng và an toàn, khởi chạy các bản tổng hợp cho nhà phát triển (cho dù đó là bản tổng hợp ZK hay lạc quan rollup) để giúp đỡ.
EigenDA có lẽ phù hợp nhất với Ethereum vì đây là mô-đun DA chứ không phải blockchain. Ngoài ra, việc đặt lại ETH trong EigenLayer sẽ có sẵn để bảo mật tổng hợp thông qua EigenDA. Điểm bất lợi là không sử dụng mẫu dữ liệu hoặc bằng chứng về tính sẵn có của dữ liệu.
NearDA có thể tiết kiệm chi phí cung cấp dữ liệu tổng hợp bằng cách lưu trữ dữ liệu trên chuỗi phân đoạn của Near. NearDA tận dụng một phần quan trọng của cơ chế đồng thuận Near, cơ chế song song hóa mạng thành nhiều phân đoạn.
3. Bắt đầu tổng hợp lớn
Sau đó, hãy xem xét bản tổng hợp. Trong các bản tổng hợp được xây dựng dựa trên các nhà cung cấp DA này, có một số công cụ giúp việc bắt đầu tổng hợp dễ dàng hơn:
Bằng cách tận dụng tính khả dụng của dữ liệu mô-đun của Celestia, Manta Pacific có chi phí thấp hơn đáng kể so với giải pháp L2 độc lập và đã tiết kiệm được 1 triệu USD phí gas Ethereum. Manta cũng sử dụng các mã hoạt động tùy chỉnh để xác minh công nghệ ZK (không có kiến thức), cho phép họ có được quyền riêng tư về giao thức và tính ngẫu nhiên cục bộ với chi phí rất thấp.
Mạng Mantle được xây dựng trên kiến trúc mô-đun tích hợp giao thức tổng hợp tối ưu với giải pháp sẵn có dữ liệu của EigenDA. Sự hội tụ này cho phép mạng Mantle kế thừa tính bảo mật của Ethereum đồng thời cung cấp tính sẵn có của dữ liệu với giá cả phải chăng và dễ tiếp cận hơn.
kinto là một chuỗi KYC và mọi người dùng cũng như nhà phát triển đều phải hoàn tất quy trình xác thực tên thật KYC hộ chiếu trước khi thực hiện các giao dịch trên mạng. Nó sử dụng Celestia để giảm chi phí.
Theo cách tiếp cận mô-đun thực sự, mỗi lớp mô-đun được chọn dựa trên nhu cầu cụ thể. Sau đây là các kết hợp khác nhau:
Giống như Eclipse RaaS ( Dự án rollup-as-a-service: rollup as a service) giúp bắt đầu triển khai dễ dàng hơn và các nhà phát triển có thể chọn công nghệ nào sẽ sử dụng cho từng mô-đun trong số ba mô-đun.
Tương tự như vậy, Conduit cho phép bạn triển khai tổng hợp trong 15 phút, được hỗ trợ bởi Optimism, Arbitrum Orbit và Celestia. Conduit phải trả phí cơ sở hạ tầng lưu trữ hàng tháng và phí cung cấp dữ liệu riêng cho nhà cung cấp DA.
Việc mô-đun hóa mang lại Sự rộng lớn số lượng kết hợp có thể chắc chắn là một bước tiến quan trọng. Điều này có giống với mức độ khó của việc tạo một trang web trong những ngày đầu so với mức độ dễ sử dụng và tùy chỉnh mà Squarespace có ngày nay không?
4. Cân nhắc ưu và nhược điểm
Mặc dù các dự án DA đang phát triển nhưng nhiều người vẫn dè dặt về việc thuê ngoài DA. Vitalik đã nói rõ: “Lớp dữ liệu của bạn phải là lớp bảo mật của bạn.” Dankrad Feist, một thành viên khác của Ethereum Foundation, cũng đồng ý: “Nếu bạn không sử dụng Ethereum để cung cấp dữ liệu, thì đó không phải là (Ethereum rollup), đó là là, nó không phải là Ethereum L2."
Chúng tôi đồng ý với quan điểm này. Tuy nhiên, một bản tổng hợp có tính khả dụng của dữ liệu được thuê ngoài sẽ kém an toàn hơn so với một bản tổng hợp sử dụng cùng một chuỗi dữ liệu và sự đồng thuận (mà thực ra phải được gọi là "validiums"), mặc dù nó sẽ đủ an toàn cho một số ứng dụng. Các dự án ngắn hạn sử dụng kiểu tổng hợp này sẽ xuất hiện và biến mất nhanh chóng, và trong trường hợp tốt nhất, chúng sẽ trở thành nơi thử nghiệm thử nghiệm tốt. Tuy nhiên, để nắm giữ tài sản tài chính lâu dài, L1 như Ethereum hoặc rollup sử dụng cùng một chuỗi dữ liệu và sự đồng thuận sẽ vẫn là mạng có rủi ro thấp nhất.
5. Ethereum đang hướng tới mô-đun hóa
Mặc dù còn hoài nghi về tính sẵn có của dữ liệu thuê ngoài, Ethereum đang ngày càng tiến xa hơn theo hướng kiến trúc mô-đun. Tầm nhìn ban đầu về chia tỷ lệ theo từng phần đã bị loại bỏ để chuyển sang đường dẫn mô-đun.
Ba bản cập nhật chính cần thiết để hiện thực hóa tầm nhìn này là tổng hợp, tách biệt người đề xuất-người xây dựng ("thay vì người đề xuất khối tự tạo khối 'tối đa hóa doanh thu', nhiệm vụ được giao cho các bên bên ngoài "Thị trường nhà xây dựng") và lấy mẫu dữ liệu . Cách thứ hai là một cách để các nút ánh sáng xác minh rằng một khối đã được xuất bản bằng cách tải xuống một số phần dữ liệu được chọn ngẫu nhiên. Điều này thách thức hơn về mặt kỹ thuật so với hai điều còn lại và sẽ mất từ hai đến ba năm để thực hiện.
Quan trọng: EIP-4844 là bước đầu tiên trong việc cải thiện lớp sẵn có của dữ liệu Ethereum trước khi bắt đầu lấy mẫu dữ liệu. Như đã đề cập trước đó, việc nâng cao hiệu suất của Ethereum giống như chế tạo một chiếc máy bay trong khi đang bay; khi Ethereum Foundation nhận ra sự cần thiết của việc cuộn lên, nhóm đã chọn mở rộng các khối bằng cách sử dụng các đốm màu (không gian dành riêng cho dữ liệu cuộn lên). Blobs dự kiến sẽ giảm chi phí giao dịch tổng hợp xuống 10 lần. EIP-4844 dự kiến sẽ ra mắt cùng với bản nâng cấp Dencun vào tháng 3 hoặc tháng 4. Đây là một giải pháp tạm thời để giữ cho Ethereum có tính cạnh tranh trong hai đến ba năm, trong khi giải pháp dài hạn sẽ hỗ trợ bằng chứng về tính hợp lệ trên chính mạng chính, điều này sẽ giảm chi phí tổng hợp theo các đơn đặt hàng lớn.
Mặc dù Solana có thể kịch liệt bảo vệ triết lý kiến trúc nguyên khối của mình (và có thể được chứng minh là đúng trong nhiều trường hợp sử dụng), nhưng ngành này dường như đang hội tụ về tính mô-đun. Trong trường hợp của Ethereum, chỉ có kiến trúc mô-đun mới có thể đạt được tương lai như vậy:
* Nhờ tổng hợp, các giao dịch trở nên rẻ hơn đối với hàng triệu người dùng (khả năng mở rộng);< /p>
* mạng được bảo vệ khỏi các mối đe dọa như kiểm duyệt và tấn công 51% (bảo mật);
* PC thông thường và thậm chí cả thiết bị di động có thể chạy các nút để xác minh giao dịch (phân cấp).
Ai đó có thể hỏi, liệu kiến trúc mô-đun của Ethereum có giải quyết được bộ ba vấn đề nan giải ban đầu của blockchain không? Về mặt kỹ thuật, Ethereum không giải quyết được vấn đề này vì nó không còn là mạng nguyên khối nữa mà là mạng mô-đun, có thể nói rằng nó cung cấp giải pháp.
Trong số ba khía cạnh của tương lai được đề cập ở trên, chúng tôi tin rằng phân quyền là phần quan trọng nhất trong việc giải quyết bộ ba bất khả thi. Đổi mới cuối cùng làm giảm chi phí giao dịch; ưu tiên phân cấp (đặc biệt là về mặt địa lý) là cách duy nhất để đảm bảo an ninh mạng lâu dài. Ethereum có bộ trình xác thực phân tán lớn nhất, với hơn 800.000 trình xác thực, khiến nó trở thành công ty dẫn đầu về phân quyền. Đồng thời, với cách tiếp cận mô-đun, nó có thể thích ứng với những cải tiến thiết kế mới bằng cách tung ra các bản tổng hợp tùy chỉnh. Celestia và các dự án khác chắc chắn cũng cảm thấy như vậy. Câu hỏi còn lại là liệu Ethereum có thể di chuyển nhanh chóng theo hướng mô-đun này để theo kịp sự cạnh tranh hay không, đối thủ của họ đang được xây dựng từ đầu, không giống như Ethereum, đang sửa chữa máy bay khi chúng bay.