The New York Times: Tiền điện tử đang phát động một "cuộc đảo chính" tài chính

Tác giả: Dan Davies; Henry J. Farrell; Nguồn: The New York Times; Người dịch: BitpushNews Yanan

Tuần này là một tuần thành công đối với các nhóm quan tâm đến tiền điện tử của Mỹ. Đạo luật Genius đã được Thượng viện thông qua, chính thức hợp pháp hóa các loại tiền điện tử như "stablecoin". Đáng chú ý hơn nữa, Tổng thống Trump đã tổ chức một bữa tối riêng vào thứ năm cho 220 nhà đầu tư hàng đầu vào memecoin $Trump. Tuy nhiên, đối với toàn thể nước Mỹ, đây không phải là tuần đáng để ăn mừng.

Cái gọi là stablecoin là một tài sản tiền điện tử được hỗ trợ bởi các tài sản truyền thống như đô la Mỹ. Đồng tiền ổn định giá 1 USD do gia đình Trump phát hành thông qua công ty tiền điện tử World Liberty Financial là một ví dụ điển hình. Nếu loại tiền kỹ thuật số này được sử dụng để chuyển giao lợi ích chính trị thì tác hại không thể xem nhẹ. Nhưng điều đáng chú ý hơn là tác động sâu sắc mà chúng có thể gây ra đối với hệ thống tài chính chính thống của Hoa Kỳ - rủi ro này tiềm ẩn và có tính hủy diệt hơn.

Những người ủng hộ stablecoin tuyên bố rằng những loại tiền tệ như vậy sẽ củng cố quyền bá chủ tài chính của Hoa Kỳ - Trump thậm chí còn tuyên bố thẳng thừng rằng stablecoin sẽ "mở rộng hơn nữa sự thống trị toàn cầu của đồng đô la".

Tuy nhiên, thực tế có thể hoàn toàn ngược lại. Loại tiền kỹ thuật số này không chỉ làm suy yếu vị thế quốc tế của đồng đô la Mỹ mà còn có thể khuyến khích gian lận tài chính, trốn tránh lệnh trừng phạt và thậm chí gây ra rủi ro hệ thống. Đáng báo động hơn, chúng có thể mở ra cánh cửa cho một loại tiền tệ khác thay thế đồng đô la làm công cụ thanh toán thương mại toàn cầu.

World Liberty Financial cho biết đồng tiền ổn định của họ sẽ được hỗ trợ bởi trái phiếu kho bạc Hoa Kỳ ngắn hạn, tiền gửi bằng đô la Mỹ và các khoản tiền mặt tương đương khác. Tương tự như vai trò của đồng đô la Mỹ là nền tảng của hệ thống tài chính toàn cầu, đồng tiền ổn định cố gắng cung cấp một tiêu chuẩn neo giá trị cho thị trường tiền điện tử - tránh chi phí trao đổi đô la thật trong các tài khoản ngân hàng được quản lý đồng thời tránh được nhiều hạn chế của hệ thống tài chính truyền thống.

Các nhóm lợi ích tiền điện tử đang cố gắng phá vỡ ranh giới giữa thị trường tiền điện tử và tài chính truyền thống bằng cách đưa tiền ổn định vào hệ thống tài chính chính thống của Hoa Kỳ. Chiến lược này cho phép họ chuyển đổi tự do giữa hai thế giới rất khác biệt: một bên là sòng bạc tiền điện tử có tính biến động cao (nơi mọi người có thể đầu cơ vào nhiều loại tiền meme trực tuyến phổ biến theo ý muốn) và bên kia là thị trường tài chính truyền thống được quản lý chặt chẽ (nơi tài sản và tài khoản ngân hàng được bảo vệ bởi Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ và Tổng công ty Bảo hiểm Tiền gửi Liên bang).

Với sự trở lại Nhà Trắng của Trump, ngành công nghiệp tiền điện tử đã mở ra nhiều cơ hội phát triển mới - nhưng đây không chỉ là công lao của riêng Trump. Tiền điện tử đã nhận được sự ủng hộ của lưỡng đảng nhờ vào số tiền lớn được đầu tư vào các ủy ban hành động chính trị (PAC) và một loạt thất bại của các chính trị gia hoài nghi về tiền điện tử. (Vào năm 2024, ngành công nghiệp tiền điện tử đã chi 40 triệu đô la và cuối cùng đã ngăn chặn thành công chiến dịch tái tranh cử của Thượng nghị sĩ bang Ohio Sherrod Brown, một nhà phê bình tiền điện tử nổi tiếng.)

Những người ủng hộ stablecoin tin rằng sự thịnh vượng của tiền điện tử sẽ củng cố vị thế quốc tế của đồng đô la Mỹ. Thượng nghị sĩ Kirsten Gillibrand, một đảng viên Dân chủ đến từ New York, người đồng bảo trợ cho Đạo luật GENIUS, đã cảnh báo rằng Hoa Kỳ đang có nguy cơ "bị tụt hậu trong cuộc đua tiền kỹ thuật số". Bà đặc biệt chỉ ra: "Chúng ta đã theo dõi châu Âu và Trung Quốc thực hiện các động thái của họ trong lĩnh vực tiền kỹ thuật số, trong khi chính quyền Trump đã cản trở kế hoạch ra mắt đồng đô la kỹ thuật số của Cục Dự trữ Liên bang, điều này chắc chắn sẽ khiến chúng ta tụt hậu hơn nữa".

Gillibrand lập luận rằng vì hầu hết các loại tiền ổn định đều được neo theo đồng đô la Mỹ nên việc tăng cường giám sát và thúc đẩy các loại tiền kỹ thuật số như vậy thực sự sẽ củng cố sự thống trị toàn cầu của đồng đô la. Quan điểm này không hoàn toàn vô căn cứ - lý do đồng đô la Mỹ có thể thống trị thế giới chính là nhờ sự ổn định của nền kinh tế và chính trị Hoa Kỳ cũng như mạng lưới thanh toán quốc tế mà nước này thiết lập. Vị thế thuận lợi này cho phép Hoa Kỳ biến vị thế cốt lõi của mình trong hệ thống tài chính toàn cầu thành một vũ khí chiến lược: thông qua các lệnh trừng phạt kinh tế, Hoa Kỳ có thể buộc các tổ chức tài chính quốc tế phải lựa chọn giữa "phục vụ những khách hàng không được Hoa Kỳ chào đón" và "tham gia vào hệ thống tài chính toàn cầu do đồng đô la Mỹ thống trị".

Ngành công nghiệp tiền điện tử tin chắc rằng việc hợp pháp hóa stablecoin sẽ chính thức đưa hệ sinh thái tiền điện tử hỗn hợp hiện tại vào hệ thống tài chính chính thống - cần lưu ý rằng lực lượng chính trong hệ thống này, tức là nhiều dự án và sàn giao dịch tiền điện tử, ban đầu được tạo ra để lách luật hoặc thậm chí thay thế sự thống trị của đồng đô la Mỹ và tiền tệ hợp pháp của chính phủ.

Tất cả những điều này chắc chắn là một lợi ích lớn cho ngành công nghiệp tiền điện tử, nhưng cũng gây ra rủi ro rất lớn đối với sự ổn định tài chính toàn cầu. Hãy xem những lời lẽ táo bạo mà những người đam mê tiền điện tử từng nói: David Sacks, "Sa hoàng AI và tiền điện tử" được Trump bổ nhiệm, từng công khai kỳ vọng rằng các loại tiền điện tử như Bitcoin sẽ trở thành "đồng tiền thế giới mới" và quyền bá chủ tài chính của Hoa Kỳ sẽ bị thay thế bằng sự cạnh tranh hỗn loạn trong khu vực tư nhân.

Nếu tiền điện tử trở thành công cụ tài chính chính thống, tình trạng hỗn loạn có thể xảy ra là điều đáng lo ngại. Các thành viên đảng Dân chủ của Ủy ban Ngân hàng Thượng viện chỉ ra rằng Đạo luật Genius sẽ cho phép các sàn giao dịch của Hoa Kỳ niêm yết các loại tiền ổn định do các công ty nước ngoài phát hành mà không chịu sự quản lý của địa phương. Các nhà phê bình đã chỉ ra Tether, đồng tiền ổn định chính đang lưu hành, hoạt động bên ngoài phạm vi quyền hạn của Hoa Kỳ, là phương tiện đã được chứng minh cho tội phạm và những kẻ trốn tránh lệnh trừng phạt. Điều đáng báo động hơn nữa là một số nền tảng "dịch vụ trộn tiền xu" có chức năng che giấu giao dịch đã bị cáo buộc hỗ trợ tin tặc Triều Tiên rửa hàng trăm triệu đô la.

Ngay cả khi có khuôn khổ quản lý hợp lý thì việc thực thi vẫn là yếu tố then chốt. Các chính sách gần đây do Bộ Tư pháp Hoa Kỳ ban hành rất khó hiểu - một mặt, chính sách này thừa nhận rằng các tổ chức khủng bố như Hamas và ISIS sử dụng nền tảng tiền điện tử để che giấu dòng vốn và trốn tránh điều tra, nhưng mặt khác, chính sách này lại tuyên bố rằng một số nền tảng được miễn truy tố. Vụ lừa đảo memecoin khét tiếng (trong đó người phát hành đã thu tiền công quỹ rồi bỏ trốn) khó có thể bị truy cứu trách nhiệm vì tổng thống hiện tại sử dụng nó như một công cụ để kiếm lợi cá nhân.

Có lẽ mối quan tâm cơ bản nhất về stablecoin là rủi ro tài chính hệ thống mà chúng có thể gây ra. Sự tồn tại đặc biệt này, hoạt động bên lề hệ thống tài chính truyền thống, đã mang đến những thách thức chưa từng có về mặt quản lý. Mặc dù những người soạn thảo "Đạo luật Genius" đề xuất đánh giá thường xuyên tác động của stablecoin đối với sự ổn định tài chính, nhưng họ cố tình tránh một câu hỏi cốt lõi: Liệu chính phủ Hoa Kỳ có cung cấp chứng thực tín dụng cho stablecoin đô la Mỹ hay không?

Điểm mấu chốt của vấn đề này là: khi một đồng tiền ổn định sắp sụp đổ hoặc bị chứng minh là gian lận, liệu chính phủ có nên vào cuộc để giải cứu nó không? Nếu chọn giải cứu, người nộp thuế có thể phải gánh chịu những khoản nợ lớn - đây là lý do cơ bản tại sao các tổ chức tài chính truyền thống "quá lớn để sụp đổ" cần phải chịu sự giám sát chặt chẽ.

Tuy nhiên, nếu việc giải cứu bị từ chối, nó sẽ mang đến những rủi ro hệ thống mới cho hệ thống đô la quốc tế. Khi thị trường không thể dự đoán được tổ chức nào sẽ sụp đổ do phản ứng dây chuyền và mức độ rủi ro lớn đến mức nào, một cuộc khủng hoảng ngân hàng có thể nổ ra, cuối cùng dẫn đến tình trạng thiếu thanh khoản trong toàn bộ hệ thống tài chính. Đây cũng là lý do cơ bản tại sao các cơ quan quản lý yêu cầu những người tham gia chính vào thị trường đô la Mỹ toàn cầu phải duy trì mức độ minh bạch cao.

Lấy Tether làm ví dụ. CEO của công ty đã từng thẳng thắn tiết lộ một kịch bản cảnh báo: vì các ngân hàng lớn từ chối hợp tác, nên các đơn vị phát hành stablecoin châu Âu phải gửi tiền vào các ngân hàng vừa và nhỏ. Tuy nhiên, nếu thị trường mất niềm tin vào các đồng tiền ổn định do các ngân hàng này nắm giữ và có sự rút tiền tập trung 20% ​​lượng tiền nắm giữ, các ngân hàng vừa và nhỏ này sẽ ngay lập tức phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng tương tự như cuộc rút tiền ồ ạt khỏi các ngân hàng truyền thống.

Đến lúc đó, ai có thể ngăn chặn được sự hoảng loạn này lan rộng ra toàn bộ hệ thống ngân hàng? Vai trò đó phải được đảm nhiệm bởi một tổ chức có đủ năng lực cứu hộ—và phải được thực hiện bằng đô la thực, chứ không phải tiền điện tử ảo.

Điều này giải thích tại sao câu hỏi "Hoa Kỳ có nên hỗ trợ đồng tiền ổn định đô la không" lại khó trả lời đến vậy. Không có gì ngạc nhiên khi có báo cáo cho rằng nhiều quốc gia đang cố gắng giảm sự phụ thuộc của các ngân hàng vào nguồn tài chính bằng đô la Mỹ.

Cộng đồng quốc tế coi động thái hợp pháp hóa stablecoin của Hoa Kỳ là một mối đe dọa tiềm tàng. Khi stablecoin trở thành một loại công cụ tài chính mới do Hoa Kỳ kiểm soát, Washington có thể sử dụng nó để xâm nhập sâu hơn vào hệ thống tài chính của các quốc gia khác. Điều đáng lo ngại hơn nữa là mối quan hệ ràng buộc mới giữa đồng đô la Mỹ và tiền điện tử có thể cho phép dòng vốn bất hợp pháp đạt đến quy mô chưa từng có.

Nhà kinh tế trưởng của ECB Philip Lane cảnh báo rằng việc phụ thuộc vào stablecoin sẽ dẫn đến sự dịch chuyển hoạt động tài chính từ hệ thống đồng euro sang các loại tiền điện tử tư nhân được hỗ trợ bởi đồng đô la Mỹ, điều này sẽ khiến châu Âu dễ bị tổn thương hơn trước áp lực kinh tế từ Hoa Kỳ.

Là một phần quan trọng trong kế hoạch "tự chủ chiến lược" của EU (nhằm giảm sự phụ thuộc vào Hoa Kỳ), Ngân hàng Trung ương Châu Âu đang đẩy nhanh quá trình xây dựng đồng euro kỹ thuật số. Loại tiền kỹ thuật số do khu vực công dẫn đầu này không chỉ cung cấp một mạng lưới thanh toán thay thế hoàn chỉnh mà còn có cơ chế bảo mật và riêng tư tích hợp - hoàn toàn trái ngược với các loại tiền ổn định tư nhân.

Tình hình hiện tại cho thấy các đồng tiền ổn định không những không củng cố được quyền bá chủ của đồng đô la bằng cách "giúp Hoa Kỳ bắt kịp các quốc gia khác" như mong đợi, mà thay vào đó còn thúc đẩy các quốc gia đẩy nhanh quá trình thoát khỏi những hạn chế của hệ thống đô la. Châu Âu không chỉ xây dựng mạng lưới bảo vệ tài chính của riêng mình mà còn có kế hoạch thiết lập một giải pháp thay thế toàn cầu mới - hệ thống do Hoa Kỳ đứng đầu này, vốn ngày càng mất lòng tin, đang phải đối mặt với những thách thức chưa từng có.

Người đứng đầu dự án đồng euro kỹ thuật số của Ngân hàng Trung ương Châu Âu đã bắt đầu khám phá "triển vọng ứng dụng quốc tế" của dự án, nhằm mục đích tạo ra một hệ thống thanh toán mới "tôn trọng chủ quyền của nhiều quốc gia, giảm thiểu rủi ro hệ thống và tạo ra các cơ hội phát triển mới".

Thật trớ trêu, ban đầu, stablecoin được kỳ vọng sẽ sử dụng tín dụng của đồng đô la Mỹ để điều chỉnh thị trường tiền điện tử hỗn loạn, nhưng giờ đây, chúng có thể truyền sự hỗn loạn của tiền điện tử - cùng với định hướng chính sách đặc biệt của chính quyền Trump - sang hệ thống tài chính truyền thống do đồng đô la Mỹ thống trị. Sự thâm nhập ngược này đang gây ra những rủi ro hệ thống sâu sắc hơn.